Rozmowy ze świadkami

Od wielu lat Muzeum sukcesywnie rozwija projekty rozmów ze świadkami historii: Polakami i Żydami, Ocalałymi z Holokaustu i ich potomkami. Powstają również rozmowy z historykami i działaczami społecznym.

Ewa Heller-Ekblad w Szpitalu Bersohnów i Baumanów

Zapraszamy do obejrzenia niezwykłej rozmowy z Ewą Heller-Ekblad, wnuczką Anny Braude-Hellerowej, przeprowadzoną podczas jej wizyty w dawnym Szpitalu im. Bersohnów i Baumanów. [DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ]

„Ach, to nie człowiek, Żyd”. Wanda Albińska opowiada o dzieciństwie w getcie warszawskim

Wanda Albińska (ur. 1936) jest córką dr. Haliny Szenicer-Rotstein (z d. Kon), lekarki z getta warszawskiego. Halina Szenicer-Rotstein studia medyczne ukończyła w 1931 roku. Po przeprowadzce z Kutna do Warszawy w styczniu 1940 roku zaczęła pracę w Szpitalu dla Starozakonnych na Czystem, który w 1941 roku został przekształcony przez władze okupacyjne na Szpital Zakaźny „Czyste” i przeniesiony do getta. Była matką czterech małych dzieci, które w getcie zamieszkały z nią w piwnicy budynku szpitalnego. W czasie tzw. Wielkiej Akcji i deportacji z getta warszawskiego do obozu zagłady Treblinka II Halina Rotstein z pomocą polskich lekarzy umieściła swoje dzieci po tzw. stronie aryjskie. Sama pozostała w getcie z pacjentami żydowskich szpitali. Została deportowana z getta 12 września 1942 roku. Dr Adolf Polisiuk wspominał, że “dobrowolnie weszła z chorymi do wagonu, pojmując w ten sposób spełnienie swojego obowiązku. Dla wielu był ten czyn nienormalny, tak silną była przecież chęć uratowania się, ale jednak tak wzruszający w swoim bohaterstwie”. Tego dnia z getta warszawskiego deportowano 900 pacjentów, 50 lekarzy i inny personel medyczny.

„Maluję, żeby zapomnieć”. Wywiad z Avivą Blum-Wachs || Interview with Aviva Blum-Wachs

Zapraszamy do obejrzenia wywiadu z Avivą Blum-Wachs – izraelską malarką, tworzącą przede wszystkim w nurcie abstrakcyjnym. Aviva Blum-Wachs jest Ocalałą z getta warszawskiego, córką Luby Blum-Bielickiej, dyrektorski Żydowskiej Szkoły Pielęgniarstwa przy ul. Mariańskiej 1, oraz Abraszy Bluma, jednego z kierowników partii Bund w getcie, członka ŻOB-u, uczestnika powstania w getcie warszawskim. Wystawę Avivy Blum-Wachs „A jednak życie”, przygotowaną wspólnie z artystą Wojciechem Cieśniewskim, można zwiedzać do 23 sierpnia w Płocku. Wywiad przeprowadziły Hanna Wróblewska, zastępczyni dyrektora MGW, oraz Masza Makarowa z Działu Edukacji MGW z udziałem artysty Wojciecha Cieśniewskiego.

„Wiadomo, że być polskim Żydem to już dwa nieszczęścia”. Opowieść Marii Borkowskiej

Maria Borkowska-Flisek (ur. 1933) pochodzi z rodziny, która kiedyś mieszkała przy warszawskich Nowolipkach i Krochmalnej. Jej babcia – Ewa Borkowska – handlowała jajkami. Była matką sześciu synów i jednej córki. Jeden z synów – Ignacy Borkowski – był znanym chirurgiem w Szpitalu Starozakonnych na Czystem. W getcie warszawskim pracował przy ul. Leszno 1 – tam przeniesiono oddziały chirurgiczne. Prawie wszyscy członkowie rodziny Pani Marii zginęli w Zagładzie. Ona wraz z rodzicami znalazła się we Lwowie. Stamtąd rodzina została wywieziona przez NKWD w głąb ZSRR – najpierw znaleźli się w Marijskiej Republice Autonomicznej, a następnie – w obwodzie kujbyszewskim (dziś – obwód samarski). Jej ojciec – Stanisław Borkowski – został mianowany dyrektorem Domu Inwalidów i Sierot Polskich. W 1943 był aresztowany, a następnie skazany na 10 lat łagrów. Wiadomość o jego śmierci Pani Maria otrzymała wiele lat później, gdy już mieszkała w Gdańsku i starała się odnaleźć informacje o losach ojca.

Armia Krakowa wobec tragedii polskich Żydów

Zapraszamy na cykl wywiadów filmowych, które zostały zrealizowane w ramach Programu Wieloletniego „Niepodległa” na lata 2017-2022, przy współpracy ze Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej. Swoimi wspomnieniami z czasu okupacji, jak i lat poprzedzających wojnę, podzielili się działacze ruchu oporu: żołnierze podziemia i harcerze, a także osoby Ocalałe z Zagłady.

Projekt sfinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. [WIĘCEJ]

Więcej rozmów przeprowadzonych w ramach projektu Niepodległa

Przesłanie

Z wywiadów zarejestrowanych w ramach projektu „AK wobec tragedii polskich Żydów”, wybrane zostały fragmenty dotyczące powstania i funkcjonowania warszawskiego getta – od momentu jego utworzenia do tragicznego końca, oraz wypowiedzi mówiące o przedwojennej, żydowsko-polskiej Warszawie.

Przesłanie to główna myśl zawarta w poszczególnych wypowiedziach – każdy z nas może znaleźć ją w innym fragmencie prezentowanych wspomnień.

Wszystkie filmy zrealizowane w ramach projektu

Wojna będzie
Getto nie powstało z dnia na dzień
I było coraz więcej i więcej ludzi
Dzieci umierały na ulicy
Tej nocy było zdecydowane, że ja muszę wyjść z getta
Słowo Umschlagplatz było na ustach wszystkich
Ten dym to się widziało z wielu kilometrów poza Warszawą
To nie była rodzina tradycyjna
Ze szkoły pamiętam
Były różne sklepiki, stragany, wózki

Obraz społeczności żydowskiej w oczach sąsiadów

Swoimi wspomnieniami podzielili się mieszkańcy Warszawy, Łodzi, Wilna, Nowogródka, Oświęcimia, Mińska Mazowieckiego, Tykocina i Bliżyna. Opowiedzieli o swoich żydowskich sąsiadach, o wydarzeniach ze wspólnej – a od pewnego momentu już osobnej historii, które zostały w ich pamięci.

Obejrzyj wszystkie wywiady