Podręcznik „Holokaust. (Nie)odrobiona lekcja historii"

Podręcznik „Holokaust. (Nie)odrobiona lekcja historii” to najnowsza publikacja MGW, która w przystępny sposób przybliża historię Zagłady więcej

Odsłonięcie „Macewy Pamięci" w Żyrardowie

21 lutego 2024 roku w Żyrardowie uroczyście odsłonięto pomnik „Macewa Pamięci", upamiętniający 5000 Żydów z Żyrardowa i okolic, zamordowanych przez niemieckich więcej

Przewodnik po dawnym getcie warszawskim

Zapraszamy do lektury „Przewodnika po dawnym getcie warszawskim", najnowszej publikacji MGW poświęconej najważniejszym miejscom na terenie dawnego getta. więcej

Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu

27 stycznia, w rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz – obozu, w którym zamordowano ok. miliona Żydów, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu więcej

Rusza budowa Muzeum Getta Warszawskiego przy ulicy Siennej

Podpisano kontrakt na realizację robót budowlano – konserwatorskich więcej

Wesprzyj Muzeum

Jeśli chcą Państwo wesprzeć działalność Muzeum Getta Warszawskiego, mogą Państwo przekazać darowiznę na rzecz Muzeum. więcej

Aktualności

Sprawdź, co dzieje się w naszym muzeum.
56. rocznica Marca'68

56. rocznica Marca'68

8 marca pod tablicą pamiątkową na Dworcu Gdańskim w Warszawie odbyło się spotkanie upamiętniające polskich Żydów, którzy w konsekwencji nagonki antysemickiej ‘68 roku zostali zmuszeni…
Czytaj więcej

Felietony

Naszymi felietonistami są historycy, antropologowie, socjologowie, autorzy książek, pasjonaci historii i kultury polskich Żydów.
Lidia Zamenhof

Lidia Zamenhof

Jest najbardziej znanym dzieckiem twórcy międzynarodowego języka esperanto, słynnego Ludwika Zamenhofa. Była jedyną bahitką w getcie warszawskim. Została zamordowana w wieku zaledwie 38 lat w…
Czytaj więcej

Ludzie Getta

Przedstawiamy historię warszawskiego getta przez pryzmat indywidualnych losów ludzkich.
Icchak Giterman (1889–18.01.1943)

Icchak Giterman (1889–18.01.1943)

działacz społeczny, dyrektor „Jointu” w Polsce, przewodniczący warszawskiego oddziału YIVO oraz Centralnej Żydowskiej Organizacji Szkolnej (CISZO), propagator szkoły świeckiej, członek ŻOB; zdaniem Emanuela Ringelbluma „uosobienie…
Czytaj więcej

Historia getta warszawskiego | Edukacyjny film dokumentalny

Dział Edukacji MGW we współpracy ze studiem Fixafilm przygotowało edukacyjny film dokumentalny o getcie warszawskim, dostępny w trzech wersjach językowych: polskiej, angielskiej i ukraińskiej. Czytaj więcej

Kalendarium

14 czerwca 1940

pierwszy transport do KL Auschwitz

Do niemieckiego obozu koncentracyjnego w Auschwitz trafia pierwszy transport o masowym charakterze – 728 więźniów politycznych z zakładu karnego w Tarnowie. Byli to Polacy i kilku Żydów. Wojnę przeżyło 200 z nich.
Auschwitz więźniowie pierwszego transportu na ulicach Tarnowa

2 października 1940

utworzenie getta warszawskiego

Na mocy zarządzenia gubernatora dystryktu warszawskiego Ludwiga Fischera, w stolicy utworzono getto, zmuszając 250 tys. warszawiaków do zmiany miejsca zamieszkania w ciągu kilku tygodni.
Getto warszawskie tworzenie

16 listopada 1940

zamknięcie granic getta warszawskiego

Granice przebiegały ulicami: Wielką, Bagno, Pl. Grzybowskim, Rynkową, Zimną, Elektoralną, Pl. Bankowym, Tłomackie, Przejazd, Nalewki, granicą Ogrodu Krasińskich, Świętojerską, Freta, Sapieżyńską, Konwiktorską, Stawki, Dziką, Okopową, Towaro
Getto zamknięcie

30 stycznia 1941

likwidacja getta w Pruszkowie

Żydzi z pruszkowskiego getta zostali wywiezieni do getta warszawskiego. Pozwolono im zabrać ze sobą jedynie bagaż podręczny. Wszystko, co pozostało po przetransportowanej ludności, Niemcy zrabowali.
Tykocin cmentarz

8 grudnia 1941

pierwszy transport do obozu Kulmhof

W pierwszym transporcie do obozu Kulmhof w Chełmnie nad Nerem przywieziono Żydów z okolicznych gett. Eksterminacji dokonywano w samochodach - mobilnych komorach gazowych przy użyciu gazu spalinowego.
Pomnik na terenie byłego obozu zagłady Kulmhof

20 stycznia 1942

konferencja w Wannsee

Podczas zorganizowanego w Berlinie, przy ulicy Großer Wannsee spotkania z udziałem m.in. Adolfa Eichmanna i Reinharda Heydricha omówiono szczegóły dotyczące ludobójstwa Żydów. Gdy trwały dyskusje, Holokaust był już w toku.
Konferencja w Wannsee

26 stycznia 1942

otwarcie kładki nad Chłodną

W getcie warszawskim Niemcy otworzyli drewniany most dla pieszych, tzw. kładkę nad „aryjską” ulicą Chłodną przy skrzyżowaniu z ul. Żelazną. Łączyła ona tzw. duże i małe getto. Dziś w tym miejscu znajduje się jej symboliczna rekonstrukcja.
Kładka nad Chłodną

27 stycznia 1942

transport z getta tarczyńskiego do warszawskiego

Część Żydów uwięzionych w getcie w Tarczynie przewieziono do Warszawy. Miesiąc później do getta warszawskiego trafili pozostali. Wszyscy zginęli zamordowani w niemieckim nazistowskim obozie zagłady w Treblince.
Getto Warszawa

17 kwietnia 1942

„Krwawy Piątek”

Akcja władz niemieckich wymierzona w osoby podejrzewane o działalność konspiracyjną, związkowców i społeczników w getcie. Represje przeprowadzono siłami żandarmerii i policji SS, gestapo oraz funkcjonariuszy Żydowskiej Służby Porządkowej.
Żydowscy policjanci 1

19 czerwca 1942

uwięzienie Mary Berg na Pawiaku

Autorka „Dziennika z getta warszawskiego”, wydanego po raz pierwszy w Nowym Jorku w 1945 r. W getcie mieszkała m.in. przy ul. Siennej. Na Pawiaku została internowana wraz z innymi Żydami-obywatelami USA i Wlk. Brytanii.
Berg Mary

22 lipca 1942

początek tzw. Wielkiej Akcji

Akcja likwidacyjna przeprowadzona przez Niemców w getcie warszawskim, podczas której wywieziono do obozu zagłady w Treblince ok. 265 tys. Żydów, co stanowiło 75 procent ludności getta. Na miejscu zamordowano ok. 10 tys.
Wielka Akcja

23 lipca 1942

śmierć Adama Czerniakowa

Inżynier, działacz społeczny, oświatowy, prezes warszawskiego Judenratu w latach 1939-42. W dniu rozpoczęcia tzw. Wielkiej Akcji odmówił Niemcom podpisania obwieszczenia o „przymusowym wysiedleniu Żydów”. Następnego – popełnił samobójstwo.
Czerniaków

23 lipca 1942

pierwsza deportacja do Treblinki

Pierwszy transport Żydów z getta warszawskiego to 60 wagonów pociągu pełnego kobiet, mężczyzn, starców, dzieci i niemowląt. W Treblince zamordowano ok. 800 tys. ludzi w stacjonarnych komorach gazowych przy użyciu gazów spalinowych.
Treblinka rail tracks

5 sierpnia 1942

wyprowadzenie Domu Sierot na Umschlagplatz

Dzieci, Janusz Korczak, Stefania Wilczyńska i inni pracownicy opuścili Dom Sierot i wyruszyli z Siennej 16 na Umschlagplatz. Pociąg prawdopodobnie dotarł do obozu zagłady w Treblince następnego dnia. Do południa wszyscy zostali zagazowani.
Dom Sierot 1940

6 sierpnia 1942

śmierć Romana Kramsztyka

Wybitny malarz, współzałożyciel Stowarzyszenia Rytm, wystawiał swoje prace w Europie i Ameryce Płn. Osadzony w getcie warszawskim, utrwalał sceny jego zagłady. W pierwszych dniach tzw. Wielkiej Akcji zginął zastrzelony na ulicy.
Kramsztyk

11 sierpnia 1942

„Protest!” Zofii Kossak-Szczuckiej

Zofia Kossak-Szczucka była współzałożycielką Frontu Odrodzenia Polski i Rady Pomocy Żydom „Żegota”. Jej „Protest!”, wydrukowany po rozpoczęciu tzw. Wielkiej Akcji, piętnował milczenie wobec Zagłady i polski antysemityzm.
protest getto

13 sierpnia 1942

przeniesienie Szpitala Bersohnów i Baumanów na Umschlagplatz

Szpital zaczął funkcjonować w budynku dawnych szkół powszechnych przy ul. Stawki 6/8, w obrębie Umschlagplatzu. Lekarzy i pielęgniarki umieszczono w kamienicy przy Pawiej 22. Na teren Umschlagplatzu mogli wchodzić po drobiazgowej kontroli.
WA_7

20 sierpnia 1942

likwidacja getta w Otwocku

W ramach likwidacji getta w Otwocku Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Treblince ok. 8 tys. ludzi. Pacjentów sanatorium „Brijus”, zakładu „Zofiówka” oraz personel zamordowano na miejscu, podobnie jak dzieci z „Centosu” oraz ich opiekunów.
Getto Otwock

20 sierpnia 1942

likwidacja gett w Falenicy i Rembertowie

Około 6,5 tysiąca Żydów falenickich wywieziono do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Treblinka II. Do transportu kolejowego dołączono ok. tysiąc Żydów z Rembertowa i kilkuset z Otwocka.
Getto Falenica 2

21 sierpnia 1942

likwidacja przez Niemców getta w Białymstoku

Po zdławieniu trwającego pięć dni powstania w białostockim getcie pozostałych przy życiu ok. 30 tys. osadzonych wywieziono do niemieckich nazistowskich obozów zagłady w Treblince, Auschwitz i na Majdanku.
Białystok getto 2

21 sierpnia 1942

likwidacja przez Niemców getta w Mińsku Mazowieckim

Osadzonych, których w początkowej fazie istnienia getta było 5242, a którzy przeżyli epidemię tyfusu, przewieziono do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince. Ok. 1000 osób zamordowano na miejscu, jeszcze przed wywózką.
Tykocin cmentarz 2

27 września 1942

powołanie Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom

Przy współpracy Frontu Odrodzenia Polski, Związku Syndykalistów Polskich, PPS-WRN i Polskiej Organizacji Demokratycznej Zofia Kossak-Szczucka i Wanda Krahelska-Filipowicz powołują Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom im. Konrada Żegoty.
Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom

3 października 1942

likwidacja getta w Radzyminie i Jabłonnie

Tego dnia, na który przypadło święto Simchat Tora, Niemcy wywieźli do obozu zagłady w Treblince kilka tysięcy Żydów z radzymińskiego i jabłonowskiego getta.
Tykocin cmentarz 3

28 listopada 1942

likwidacja getta w Siedlcach

Tego dnia Niemcy wywieźli do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Treblinka II ostatnich więźniów getta, których na początku jego istnienia było kilka tysięcy. Przed deportacją zamordowano prawie 600 osób.
Tykocin cmentarz

4 grudnia 1942

powołanie Rady Pomocy Żydom „Żegota”

Radę Pomocy Żydom przy Delegaturze Rządu RP na Kraj utworzono w miejsce Tymczasowego Komitetu Pomocy Żydom im. Konrada Żegoty, założonego przez Zofię Kossak-Szczucką i Wandę Krahelską-Filipowicz.
Pomnik Żegoty

18 stycznia 1943

odezwa Żydowskiej Organizacji Bojowej

Została wydana po rozpoczęciu kolejnej niemieckiej „akcji wysiedleńczej”. Czterodniowa akcja zbrojnej samoobrony opóźniła wówczas ostateczną likwidację getta i dała czas na przygotowanie do powstania.
Odezwa ŻOB

19 kwietnia 1943

wybuch powstania w getcie warszawskim

Początek zbrojnego wystąpienia podziemnych formacji na terenie getta w końcowym okresie jego likwidacji. Przeciwko okupantowi wystąpiły Żydowska Organizacja Bojowa oraz Żydowski Związek Wojskowy, ograniczonej pomocy udzieliły AK i GL.
WAR & CONFLICT BOOKERA:  WORLD WAR II/PRIONERS

3 maja 1943

śmierć Abrahama Gepnera

Przedsiębiorca i prezes Centrali Związków Kupców, warszawski radny, przewodniczący Rady Gospodarczej i kierownik Zarządu Zaopatrzenia w getcie. Twórca sierocińca w tzw. getcie szczątkowym. Odmówił podjęcia próby ucieczki z getta.
Gepner Abraham i Stefania grób

8 maja 1943

śmierć Mordechaja Anielewicza

Działacz polityczny i młodzieżowy, komendant Żydowskiej Organizacji Bojowej, jeden z przywódców powstania w getcie. Zginął wraz z członkami dowództwa ŻOB w otoczonym przez Niemców bunkrze przy ulicy Miłej 18.
Anielewicz

8 maja 1943

śmierć Władysława Szlengla

Poeta, autor szlagierów i kupletów politycznych. W latach 1941-43 brał udział w przedstawieniach wystawianych w kierowanym przez J. Korczaka Domu Sierot. Współpracownik Oneg Szabat, autor wierszy poświęconych życiu i śmierci w getcie.
Władysław Szlengel

16 maja 1943

zakończenie powstania w getcie warszawskim

To niemiecka data zakończenie powstania. Tego dnia na rozkaz J. Stroopa Niemcy wysadzili Wielką Synagogę na Tłomackiem, co miało symbolizować ich triumf i oznaczać usunięcie Żydów z Warszawy. W rzeczywistości walki trwały do czerwca.
Zakończenie powstania w getcie

19 czerwca 1943

śmierć Pawła Frenkla

Działacz młodzieżówki Betar, dowódca i szef Departamentu Wojskowego i Informacyjnego Żydowskiego Związku Wojskowego. Po długiej walce wraz z towarzyszami wysadził się w powietrze w powstańczym bunkrze, zdekonspirowanym przez członka Ruchu „
Paweł Frenkel tablica

2 sierpnia 1943

wybuch powstania w obozie zagłady Treblinka II

Podczas jednodniowego buntu nie udało się zlikwidować załogi i zniszczyć komór gazowych. Spośród ok. 840 więźniów kilkuset poległo, a ok. 400 zdołało zbiec - większość z nich wkrótce zabili Niemcy, a także Polacy.
Treblinka_2

3 listopada 1943

rozpoczęcie Akcji „Dożynki”

Akcja rozegrała się w dniach 3–4 listopada w dystrykcie lubelskim GG. Na rozkaz Himmlera, bezpośrednio po buncie więźniów w obozie zagłady w Sobiborze, w obozach m.in. na Majdanku, w Poniatowej i Trawnikach zamordowano ok. 42 tys. Żydów.
Akcja Dożynki

17 listopada 1943

zakończenie akcji „Reinhardt”

W ramach tzw. ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej w GG i Okręgu Białostockim w latach 1942–43 na terytorium okupowanej Polski zamordowano ok. 1,85 mln Żydów - w obozach zagłady, koncentracyjnych i podczas likwidacji gett.
Akcja Reinhardt 2

7 marca 1944

zdekonspirowanie bunkra „Krysia”

W bunkrze znajdującym się pod szklarnią Mieczysława Wolskiego ukrywało się ok. 40 osób na 35 m² w latach 1942-44, m.in. rodzina Emanuela Ringelbluma. Największą tego rodzaju operację ratunkową w okupowanej Warszawie.
Bunkier Krysia po wojnie

10 marca 1944

śmierć Emanuela Ringelbluma

Zamordowany przez Niemców Emanuel Ringelblum był historykiem, pedagogiem i działaczem społecznym, współtwórcą organizacji Oneg Szabat, dzięki której powstało podziemne archiwum getta warszawskiego. Zginął na terenie pogettowych ruin.
Emanuel Ringelblum

1 sierpnia 1944

wybuch powstania warszawskiego

Wystąpienie zbrojne przeciwko niemieckim okupantom, zorganizowane przez AK w ramach akcji „Burza”, zakończone 3 października polską kapitulacją. Udział w powstaniu licznie brali Żydzi i Żydówki.
Żydzi w PW 5

29 sierpnia 1944

likwidacja przez Niemców getta w Łodzi

Od 23 czerwca 1944 r. do 14 lipca 1944 r. dziesięć transportów Żydów - 7196 osób – wywieziono do obozu zagłady w Chełmnie nad Nerem. 29 sierpnia 1944 r. wysłano z getta ostatni transport do obozu KL Auschwitz.
Łódź getto 2

7 października 1944

bunt więźniów KL Auschwitz II-Birkenau

Największy bunt w historii obozu wzniecili żydowscy więźniowie Sonderkommanda, wykorzystywani do usuwania ciał ludzi zgładzonych w komorach gazowych. Zginęło ok. 450 buntowników, w walce i w wyniku egzekucji.
Auschwitz bunt

8 maja 1945

zakończenie II wojny światowej

Kapitulacja III Rzeszy i końcowy akcent II wojny światowej w Europie. Wstępny protokół kapitulacyjny podpisano 7 maja, końcowy w obecności przedstawicieli Wielkiej Brytanii, Francji, USA i ZSRR 8 maja przed północą, wg czasu moskiewskiego 9
Zakończenie II wojny światowej

Mapa getta warszawskiego

Zobacz mapę na pełnym ekranie

Dział Zbiorów MGW przygotowuje mapy, pokazujące granice getta na przestrzeni jego istnienia od stycznia 1941 r. do sierpnia 1942 r. oraz późniejsze getto szczątkowe.

Nasze muzeum przygotowuje mapy, których celem jest pokazanie granic getta warszawskiego od stycznia 1941 r. do sierpnia 1942 r. Ich kolejne odsłony przedstawią również getto szczątkowe od września 1942 r. do kwietnia 1943 r. wraz z szopami (niemieckimi zakładami produkcyjnymi z pracującymi w nich niewolniczo Żydami), powstanie w getcie w kwietniu i maju 1943 r. oraz teren ruin getta szczątkowego w drugiej połowie 1943 r. i pierwszej połowie 1944 r. Dodatkowo na naszych mapach zostaną także pokazane: strefa zagrożenia tyfusem wiosną 1940 r. oraz niemieckie plany granic dzielnicy żydowskiej, publikowane w Nowym Kurierze Warszawskim i Gazecie Żydowskiej od kwietnia do października 1940 r.