Raport Stroopa dla Muzeum Getta Warszawskiego

Dla Instytutu Pamięci Narodowej to ważna decyzja. Jest to dokument stworzony przez niemieckiego okupanta, który miał pokazać chwałę Stroopa i jego podkomendnych. Raport pokazuje jednak ofiary i zbrodnię niemieckich okupantów na warszawskich Żydach. Pokazuje męstwo Żydów, którzy stanęli do walki wiosną 1943 roku, mimo że z góry wiedzieli, że jest to przedsięwzięcie skazane na porażkę – powiedział zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej. Mateusz Szpytma podkreślił jednocześnie, że dokument zostaje przekazany muzeum, które ma być jedną z najważniejszych instytucji pokazujących historię polskich Żydów podczas II wojny światowej.

Raport Stroopa jest urzędowym sprawozdaniem z niemieckiej akcji tłumienia powstania w getcie w Warszawie – największej wydzielonej, zamkniętej dzielnicy mieszkaniowej dla Żydów w okupowanej Europie – oraz jego likwidacji wiosną 1943 roku. Holokaust w dokumencie Stroopa jest przedstawiony z perspektywy zbrodniarza, nie ofiary, przez co dokument – wbrew intencji twórcy – nie gloryfikuje niemieckiej „odwagi, siły i ofiarności”, a staje się aktem oskarżenia i dowodem zbrodni popełnionej na ludności żydowskiej. Zamiast wychwalać zasługi żołnierzy bezwzględnie wykonujących rozkazy, jest hołdem złożonym ich niewinnym ofiarom. Część fotograficzna raportu zawiera niezwykle sugestywne ujęcia, które na stałe wpisały się w świadomość ludzi na całym świecie i jednoznacznie są kojarzone z Holokaustem. Niektóre z fotografii uzyskały status ikony fotograficznej, symbolizującej Holokaust. Jürgen Stroop – nazywany katem warszawskiego getta – zatytułował swój raport: „Żydowska dzielnica mieszkaniowa w Warszawie już nie istnieje!”.  W 2017 roku Raport  został wpisany na światową listę UNESCO „Pamięć Świata”.

Kiedy dwa lata temu w gronie kilku osób stanowiących zaczątki zespołu Muzeum Getta Warszawskiego rozmawialiśmy o czekających nas w przyszłości wyzwaniach, oczywistym wydawało się, że najtrudniejszym z nich będzie zdobycie obiektów na wystawę stałą muzeum. Przekazanie jednego z najważniejszych dokumentów świadczących o niemieckich zbrodniach popełnionych na polskich Żydach jest dla Muzeum Getta Warszawskiego wydarzeniem ogromnej wagi – podkreślił Albert Stankowski.  Dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego, dziękując kierownictwu Instytutu Pamięci Narodowej powiedział, że w ten symboliczny sposób rozpoczyna się międzynarodowa kampania zbierania pamiątek.

Podczas konferencji prasowej przedstawiono także projekty Archiwum IPN i Muzeum Getta Warszawskiego, dotyczące pozyskiwania i zachowania dokumentów związanych z historią Polski XX wieku.  Dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk opowiedziała  o inicjatywie „Archiwum Pełne Pamięci”. https://archiwumpamieci.pl/.

Kierownik Działu Zbiorów Muzeum Getta Warszawskiego, Magdalena Hartwig, zaprezentowała kampanię „Zbieramy, budujemy, pamiętamy”. W ten sposób Muzeum Getta Warszawskiego zainaugurowało kampanię zbierania pamiątek, które – obok Raportu Stroopa – posłużą do stworzenia wystawy stałej.  https://1943.pl/zbieramy-swiadectwa/

Współpraca Instytutu Pamięci Narodowej z Muzeum Getta Warszawskiego realizowana jest na mocy umowy podpisanej 19 kwietnia 2019 roku.

Link do konferencji: https://1943.pl/artykul/konferencja-prasowa-online-instytutu-pamieci-narodowej-i-muzeum-getta-warszawskiego/

Muzeum Getta Warszawskiego to instytucja w organizacji. Jej celem jest pokazanie tragicznych wydarzeń, które miały miejsce podczas niemieckiej okupacji Polski w czasie II wojny światowej i uczczenie pamięci tych, którzy wówczas żyli i cierpieli w getcie. Muzeum ma upamiętnić także inne getta.

Instytucja została powołana w marcu 2018 roku.  Od tego czasu zbudowany został zespół wystawy stałej, który opracował jej scenariusz. W strukturze instytucji powstały merytoryczne działy: Naukowo-Badawczy, Wystaw, Edukacyjny oraz Zbiorów. Muzeum podjęło szereg działań upamiętniających wydarzenia związane z gettem warszawskim (między innymi rocznice rozpoczęcia tzw. Wielkiej Akcji oraz wybuchu powstania w getcie), wystawienniczych (5 wystaw plenerowych), edukacyjnych (warsztaty dla nauczycieli) i popularyzujących historię. Długoterminowy plan działania instytucji zakłada w najbliższym czasie zakup budynku, dotychczas dzierżawionego od Urzędu Marszałkowskiego Woj. Mazowieckiego, mieszczącego w przeszłości szpital ufundowany przez rodziny Bersohnów i Baumanów.

W październiku 2020 roku zostało ogłoszone postępowanie przetargowe na „Opracowanie dokumentacji projektowej dla inwestycji: Budowa Muzeum Getta Warszawskiego wraz z projektem stałej wystawy, uzyskanie wymaganych uzgodnień i decyzji administracyjnych oraz pełnienie nadzoru autorskiego”. Muzeum Getta Warszawskiego pracuje również nad budowaniem kolekcji i gromadzeniem artefaktów, które będą eksponowane na wystawie stałej.

Miłka Skalska, rzeczniczka prasowa i kierownik Działu Komunikacji

Zdj. Jacek Turczyk