80. rocznica zagłady getta w Staszowie

W Staszowie w województwie świętokrzyskim upamiętniono żydowskich mieszkańców miasta, którzy zostali zgładzeni podczas Holokaustu.

Uroczystości upamiętniające ofiary zagłady getta w Staszowie rozpoczęły się 8 listopada na cmentarzu żydowskim. W ceremonii wzięli udział przedstawiciele władz samorządowych, biskup sandomierski, a także mieszkańcy miasta i uczniowie Liceum Ogólnokształcącego w Staszowie. Uroczystościom towarzyszyła wystawa obiektów związanych z życiem społeczności żydowskiej w Staszowie, a także prezentacja książki Dariusza Kubalskiego „Po drugiej stronie miasta. Staszowskie getto”.

Pierwsi Żydzi osiedlili się w Staszowie najprawdopodobniej w drugiej połowie XVI wieku. Na początku XX wieku ludność żydowska stanowiła już prawie 70% mieszkańców miasta. Istniała tu synagoga, mykwa, domy modlitw, dwa cmentarze żydowskie, funkcjonowały dwie jesziwy i biblioteka żydowska.

Żydzi w getcie w Staszowie.

Staszów został zajęty przez Niemców na początku września 1939 roku. Rok później zaczęli konfiskować mienie żydowskie i zmuszać mieszkańców o pochodzeniu żydowskim do pracy na rzecz nazistowskich Niemiec. Getto powstało w czerwcu 1942 roku: obejmowało ulice Złotą, Bóźniczą, Gęsią, Krakowską i Stodolną.

Zagłada getta nastąpiła już 7 listopada tego samego roku, kiedy z miasta wypędzono ok. 6 tysięcy Żydów. Większość z nich wysłano do obozu zagłady w Bełżcu, a tych, którzy próbowali uciec, rozstrzelano na miejscu. Po akcji likwidacyjnej w getcie zostali żydowscy robotnicy, których później skierowano do obozu pracy w Poniatowej lub do obozu zagłady w Treblince.

Na początku lat 60. w Tel Awiwie ukazała się „Sefer Staszów” („Księga Staszowa”) —  księga pamięci Żydów staszowskich, w których zebrano wspomnienia mieszkańców miasta o życiu społecznym i funkcjonowaniu instytucji żydowskich przed wojną i w czasach Zagłady.

Cmentarz żydowski w Staszowie odnowiono latach 90. Odsłonięto tam również Pomnik Pamięci Ofiar Holokaustu.