Pnina Grynszpan-Frymer (1923–17.11.2016)

działaczka ruchu oporu podczas II wojny światowej, bohaterka powstania w getcie warszawskim

Urodziła się jako najmłodsza z siedmiorga rodzeństwa w 1923 r. w Nowym Dworze Mazowieckim, gdzie ukończyła żydowską szkołę powszechną. Jej ojciec, właściciel wozów oraz koni, zajmował się przewozem towarów. W 1939 r. rodzina Grynszpanów przeniosła się do Warszawy, jednak Pnina wczesną wiosną 1941 roku powróciła do Nowego Dworu Mazowieckiego i zamieszkała w getcie na tzw. Pisakach. W tym okresie pracowała przy wycince drzew w Modlinie. W czerwcu 1941 r. przeniosła się do Legionowa, a potem do Warszawy do swojego brata Dawida. Jesienią tego samego roku do Pniny dołączyła matka i brat Zygmunt. Cała trójka rodzeństwa pracowała w warsztacie stolarskim w szopie Landaua na ul. Gęsiej 75-79.

Pod koniec 1942 r. dzięki Herszowi Berlińskiemu Pnina wstąpiła do Żydowskiej Organizacji Bojowej i już w grudniu 1942 r. na terenie szopu Landaua powstała kospiracyjna „piątka” Pniny. Po starciach zbrojnych ZOB z Niemcami w styczniu 1943 r. grupy bojowe zostały skoszarowane i Pnina znalazła się na terenie szopu Szczotkarzy przy ul. Świętojerskiej. Po upadku powstania, 10 maja 1943 r. udało jej się wyjść z getta kanałami przy u. Prostej, wraz z ocalałymi bojownikami ŻOB-u w grupie prowadzonej przez Szymona Ratajzera „Kazika”. Została przetransportowana do lasów pod Łomiankami niedaleko Warszawy. Do lipca 1944 r. walczyła w partyzantce w lasach wyszkowskich.

Tuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego powróciła do Warszawy, gdzie ukrywała się w wynajętym mieszkaniu przy ul. Rakowieckiej 24 razem z trójką ŻOB-owców. Po wybuchu powstania została zatrzymana przez Niemców i przewieziona na Aleję Szucha. Wraz z innymi polskimi kobietami została zwolniona i przedostała się na stronę powstańców, lecz została ponownie zatrzymana, tym razem przez powstańców, którzy zarzucili jej działalność szpiegowską. Ocalił ją oficer, który znał jej brata, ale musiała przebywać w mieszkaniu wraz z innymi Żydami i była regularnie kontrolowana.

Po upadku powstania pozostała w Warszawie, ukrywając się w ruinach. Wyszła z ukrycia dopiero 22 lub 23 stycznia 1945 roku. Krótko walczyła jako łączniczka w grupie Armii Ludowej. W marcu 1945 r. opuściła Polskę i przez Rumunię przedostała się do Palestyny. Zamieszkała w Tel Awiwie, gdzie wyszła za mąż za Chaima Frymera, który również walczył w powstaniu w getcie warszawskim. Zmarła 17 listopada 2016 r.