Mary Berg (10.10.1924–04.2013)

autorka „Dziennika z getta warszawskiego”

Urodziła się jako Miriam Wattenberg w Łodzi. Jej ojciec, Szaja, był antykwariuszem i handlarzem dzieł sztuki, którego kolekcja obejmowała m.in. obrazy Poussina, Delacroix i Matejki. Z kolei matka, Lena z d. Zol, urodzona w Nowym Jorku i posiadająca amerykańskie obywatelstwo, zajmowała się projektowaniem ubrań. W momencie wybuchu II wojny światowej rodzina Wattenbergów uciekła do Warszawy, gdzie ostatecznie przenieśli się pod koniec grudnia, po otrzymaniu listu z konsulu amerykańskiego. Mary Berg zamieszkała w getcie warszawskim, początkowo przy ul. Siennej 41, następnie od grudnia 1941 r. przy ul. Chłodnej 10 w tzw. małym getcie. Pracowała w organizacjach samopomocowych, uczęszczała na kursy grafiki i architektury, była członkinią kółka teatralnego pod nazwą „Łódzki Zespół Artystyczny” (czyli ŁZA).

Tuż przed rozpoczęciem Wielkiej Akcji Wattenbergowie – podobnie jak inni Żydzi będący obywatelami Stanów Zjednoczonych lub Wielkiej Brytanii – zostali internowani w więzieniu na Pawiaku. 18 stycznia 1943 zostali przewiezieni do obozu w Vittel w zachodniej Francji, następnie w marcu 1944 r. włączono ich do grupy osób wymienionych na niemieckich jeńców internowanych przez aliantów. Rodzina została wywieziona do neutralnej Lizbony, skąd 14 czerwca 1944 r. dotarli do Nowego Jorku na pokładzie szwedzkiego liniowca MS „Gripsholm”. Mary Berg wyszła za Williama Pentina i zamieszkała w Yorku w Pensylwanii, gdzie zmarła w kwietniu 2013 roku.

W okresie od 10 października 1939 r. do 5 marca 1944 roku Mary Berg prowadziła dziennik opisujący życie w okupowanej Warszawie, który został wydany w kwietniu 1945 r., nakładem L. B. Fischera w Nowym Jorku. Była to pierwsza anglojęzyczna publikacja relacjonująca pobyt w getcie warszawskim. Do dziś służy za wyjątkowe źródło wiedzy na temat historii getta i losów jego mieszkańców, postrzeganych oczami nastolatki.