Prezentacja książki „Księga Falenicy – wybór tekstów z Sefer Falenic”
13 września w Kinokawiarni Stacja Falenica odbyło się spotkanie na temat publikacji „Księga Falenicy – wybór tekstów z Sefer Falenic”, księgi pamięci falenickich Żydów, wydanej przez Ziomkostwo Falenickie w Tel Awiwie w 1967 roku.
Falenica, obecnie część warszawskiej dzielnicy Wawer, przed II wojną światową była wielokulturowym miasteczkiem i stanowiła centrum Gminy Letnisko Falenica. Znaczącą część przedwojennej Falenicy stanowili Żydzi, którzy po wybuchu wojny zostali stłoczeni w getcie. Historia powstałego w październiku 1940 roku getta ostatecznie zakończyła się 20 sierpnia 1942 roku, kiedy to ci, którym udało się przeżyć, zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince i tam zamordowani.
Pisana po hebrajsku i w jidysz księga Sefer Falenic powstała w latach 60. ubiegłego wieku. Jak piszą redaktorzy polskiego wydania publikacji: „Ci, którzy wyjechali z Polski przed wybuchem II wojny światowej, oraz ci, którzy cudem ocaleli, spisali w niej swoje falenickie wspomnienia. Takie księgi posiada wiele polskich miast i miasteczek. Powstawały z potrzeby przywrócenia pamięci o ludziach i miejscach, które bezpowrotnie zniszczono”.
Książka zawiera przejmujące wspomnienia o przedwojennej Falenicy, jej historii, życiu społecznym i kulturalnym, a także o jej żydowskich mieszkańcach i ich tradycjach. Szczególne miejsce zajmują wspomnienia o życiu w falenickim getcie i o zagładzie miasta.
„Ze względu na izolację getta kontakty z polską ludnością prawie całkowicie zostały zerwane. Całe gałęzie żydowskich zawodów, z których jeszcze można było mieć marne dochody, całkowicie padły. Najlepiej prosperowali w getcie piekarze i rzeźnicy. Przez druty odbywał się też regularny handel z ludnością polską. Kto jeszcze coś posiadał, zaraz to sprzedawał, aby utrzymać się przy życiu. Mimo że Niemcy dawali nikłe przydziały żywności na głowę (…), głód w getcie był niewyobrażalny” — wspominał jeden z mieszkańców Falenicy, Baruch Goldsztejn.
Publikacja, przedstawiająca polskie przekłady fragmentów „Sefer Falenic”, ukazała się w 2022 roku w wydawnictwie Europejskiego Instytutu Kultury. Muzeum Getta Warszawskiego jest jednym z partnerów projektu.