Nowa tura wykopalisk przy ul. Miłej

W tym tygodniu przeprowadzono prace końcowe na wykopaliskach archeologicznych przy ulicy Miłej w Warszawie. Są one kontynuacją badań z lata tego roku. Tym razem grupa archeologów pod kierownictwem dr. Jacka Konika zbadała sąsiedztwo Kopca Anielewicza.

Mimo trudnych warunków atmosferycznych przez ostatnie 10 dni w specjalnym podgrzewanym namiocie trwały archeologiczne badania sondażowe. Były one kontynuacją jesiennych badań nieinwazyjnych, które objęły zarówno obszar kopca, jak i jego otoczenie. Na podstawie ich wyników ustalono, że do dnia dzisiejszego zachowały się relikty piwnic kamienic, które stały w tym miejscu w okresie istnienia getta i połączeń między nimi. W wyniku badań archeologicznych udało się ten fakt potwierdzić. W odkopanych fragmentach piwnic odkryto też ślady prowadzonej przebudowy zmieniającej ich układ, które sugerują, że mogły być tam tworzone kryjówki. Odnaleziono wiele przedmiotów codziennego użytku m.in. dziecięcy ceramiczny gwizdek.

Zimowe prace archeologiczne są kontynuacją badań, które trwały od czerwca do sierpnia 2022 roku u zbiegu ulicy Miłej i St. Dubois w Warszawie, na terenie dawnego getta warszawskiego. Były one niezwykle ważnym wspólnym projektem badawczym Muzeum Getta Warszawskiego, Christopher Newport University oraz Akademii im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku – filii AFiB Vistula.

Stanowisko archeologiczne u zbiegu ul. Miłej i St. Dubois jest wyjątkowe. W dużej części jest to teren tej samej kamienicy, nad ruinami której znajduje się tzw. Kopiec Anielewicza – pamiątka miejsc, w którym swój ostatni bój wraz z towarzyszami stoczył dowódca Żydowskiej Organizacji Bojowej Mordechaj Anielewicz.

Letnie wykopaliska były pokłosiem badań nieinwazyjnych prowadzonych latem 2021 roku przez badaczy z USA i z Muzeum Getta Warszawskiego w wybranych punktach Warszawy. Już jesienią 2021 r. przeprowadzono krótkie prace wykopaliskowe w północnej części Ogrodu Krasińskich (dawna Wałowa 3). Przyniosły one bardzo ciekawy materiał, m.in. została znaleziona srebrna zawieszka na tarczę Tory z inskrypcją dedykacyjną w języku hebrajskim, upamiętniająca Nachuma Morgensterna.

Jednym z najważniejszych celów tego rodzaju badań jest, poza weryfikacją historycznych przekazów, przywracanie pamięci o żydowskich mieszkańcach Warszawy. Ich historie powracają m.in. dzięki odnalezionym w ruinach przedmiotom codziennego użytku. Już w pierwszych dniach archeolodzy natrafili na elementy wyposażenia mieszkań m.in. kafle piecowe, płytki ceramiczne czy fragmenty naczyń. Najbardziej poruszające są jednak rzeczy osobiste, takie jak bucik należący do małej dziewczynki, oprawki okularów, spinka do mankietu czy tzw. „tefilin” niezbędne przy osobistej modlitwie religijnego Żyda – wydobyte spośród gruzów zniszczonej kamienicy, wzbudziły poruszenie u wszystkich członków zespołu. Wszystkie odnalezione obiekty są pod opieką Muzeum Getta Warszawskiego i znajdą swoje miejsce na wystawie stałej.