Koncepcja wystawy stałej Muzeum Getta Warszawskiego

Misją Muzeum Getta Warszawskiego (MGW) jest upowszechnianie wiedzy o życiu, oporze i śmierci w getcie warszawskim. Pomoże nam w tym przedstawienie historii zwykłych ludzi, którzy w bezprecedensowych warunkach ucisku i w obliczu śmierci starali się nie tylko przetrwać, ale także nadal uczestniczyć w życiu społecznym i kulturalnym, ceremoniach i obrzędach religijnych, pozostając wiernymi podstawowym wartościom ludzkim. Naszym celem jest także zachowanie pamięci o założycielach Szpitala Dziecięcego Bersohnów i Baumanów, pracujących tam lekarzach oraz pielęgniarkach, jak i historyczne zintegrowanie żydowskiej tragedii z historią Warszawy, miasta, w którym się ona rozegrała. Dlatego MGW będzie nieść przekaz historyczno-edukacyjny, zintegrowany w aspekcie historycznym i wizualnym.

Naszym celem jest przedstawienie przekonującego obrazu życia i śmierci największej przed 1939 rokiem społeczności żydowskiej w Europie, a jednocześnie wniesienie oryginalnej perspektywy do historii Holokaustu w Polsce i okupacji niemieckiej w latach 1939-1945. Narracja MGW opiera się na podejściu historiograficznym, integrującym tragiczną historię Żydów polskich w czasie Zagłady z historią Polski i losami narodu polskiego w czasach hitlerowskiej okupacji. Z tego właśnie powodu historia warszawskich Żydów w czasie Holokaustu przedstawiana jest jako istotna część historii samego miasta – okupowanego, podzielonego i zreorganizowanego zgodnie z rasistowską polityką niemieckiego okupanta.

Narracja MGW skupia się na życiu Żydów w getcie oraz ich staraniach o zachowanie swojego stylu życia, kultury i wartości bez względu na ograniczenia narzucane przez Niemców. Opisuje likwidację getta, choć jego narracja nie kładzie głównego nacisku na samą zagładę i historię obozu śmierci w Treblince. Część poświęcona oporowi żydowskiemu skupia się na powszechnych działaniach społeczności żydowskiej mających na celu stawienie oporu podczas powstania w getcie warszawskim w 1943 roku. Ta część historii wpleciona jest w główny cel narracyjny MGW – muzeum poświęconego historii Żydów jako jednostek, ich rodzin, a także całej społeczności żydowskiej pod okupacją niemiecką.

Życie około 450 tysięcy Żydów zamkniętych w getcie zostanie przedstawione w kontekście ich zetknięcia z okupowanym miastem i osobami nie będącymi Żydami, przede wszystkim Polakami mieszkającymi po drugiej stronie muru. Mury getta ustanowiły wyraźny i drastyczny podział pomiędzy Żydami i Polakami, ale nie zdołały rozdzielić ich wspólnej historii, gdyż w czasie okupacji oba narody nadal zamieszkiwały to samo miasto – nawet pomimo tego, że ich losy okazały się bardzo różne. Dlatego też kluczowym punktem programu MGW jest opowiedzenie historii Żydów zamieszkujących getto warszawskie w taki sposób, by historia żydowska oraz polska pozostawały w ścisłym dialogu. Warto podkreślić, że muzeum mieści się w budynku, którego historia świadczy o tym, że te dwie historie wpływały na siebie nawzajem.

\MGW znajduje się w stolicy postkomunistycznej demokratycznej Polski, członka wspólnoty europejskiej. Dlatego musi ono przedstawiać żydowskie, polskie i uniwersalne znaczenie zbrodni popełnionych przez hitlerowskie Niemcy. Swoją misję edukacyjną i upamiętniającą MGW rozumie jako upamiętnianie tragedii żydowskiej przy jednoczesnym włączeniu jej w szeroki, uniwersalny i humanistyczny kontekst, czyli kontekst ofiar współczesnego ludobójstwa i zbrodni przeciwko ludzkości. Muzeum upamiętni inne ofiary (Polaków, Romów, więźniów obozów koncentracyjnych, homoseksualistów, jeńców sowieckich i inne ofiary dwudziestowiecznego ludobójstwa i zbrodni wojennych) w ramach instalacji zlokalizowanej w końcowej części wystawy.

prof. Daniel Blatman

W filmie wystąpili: dyrektor MGW Albert Stankowski, kierownik Działu Wystaw Katarzyna Nowakowska-Sito, Ocalały z Zagłady Wacław (Izaak) Kornblum, prof. Daniel Blatman – główny historyk MGW.