Relacja z seminarium „Zagłada Romów i Sinti”

Wydarzenie rozpoczęło spotkanie z dr Małgorzatą Kołaczek i Noemi Łakatosz z Fundacji w Stronę Dialogu, które opowiedziały o roli Romów i Romek w procesie upamiętnienia romskiego Holokaustu i walki z antycyganizmem. Następnie dr Halina Postek z Muzeum Getta Warszawskiego wygłosiła prelekcję pod tytułem „Jak nauczać o Zagładzie Romów i Sinti?”.

W sobotę rano uczestnicy pojechali do Oświęcimia, gdzie mieli możliwość wysłuchania wykładu prof. Sławomira Kapralskiego o Zagładzie Romów i Sinti w czasie II wojny światowej. Następnie odwiedzili Centrum Historii i Kultury Romów oraz Centrum Żydowskie w Oświęcimiu, gdzie mieli możliwość zapoznania się z działalnością obu placówek, oraz podejmowanymi przez nie działaniami lokalnymi na rzecz upamiętnienia oświęcimskich mniejszości prześladowanych i wymordowanych przez Niemców w czasie wojny.

W niedzielę uczestnicy seminarium spędzili w Państwowym Muzeum Auschwitz- Birkenau w Oświęcimiu, gdzie pod przewodnictwem dr Darii Janowiec zwiedzili miejsca męczeństwa Romów, w tym tzw. obóz cygański (Zigeunerlager) w Auschwitz-Birkenau BIIe.

Niemieccy naziści prześladowali Romów od chwili dojścia do władzy. Niemieckie przepisy rasowe wydane w 1935 r. w Norymberdze określały ich jako element obcy. Wkrótce po wybuchu II wojny światowej rozpoczęły się masowe przesiedlenia grup romskich z terenu III Rzeszy do Generalnego Gubernatorstwa. Romów umieszczano w gettach żydowskich (najwięcej w gettach łódzkim i warszawskim) i mordowano (m. in. w obozie zagłady w Chełmnie nad Nerem). Przez cały okres okupacji trwało polowanie na Romów wędrownych, których zazwyczaj mordowano na miejscu.

Deportacja Romów do obozu Auschwitz-Birkenau rozpoczęła się w lutym 1943 r. i trwała do lipca 1944 r. Więźniów przywożono przeważnie z terenów Niemiec, Austrii, Protektoratu Czech i Moraw i Polski, choć zdarzały się także grupy Romów francuskich, holenderskich, jugosłowiańskich, chorwackich, belgijskich, rosyjskich, litewskich, węgierskich, hiszpańskich a nawet norweskich.

W obozie więziono ok 23 tys. Romów, z czego zarejestrowano 21 tys. Większość zmarła lub została zamordowana w komorach gazowych. Obóz przeżyło kilkuset. W 2011 r. Polska jako pierwsze państwo na świecie ustanowiło oficjalnie 2 sierpnia (datę likwidacji „obozu cygańskiego” w Auschwitz II Birkenau) Dniem Pamięci o Zagładzie Romów i Sinti.