Powołanie ŻOB

Skonsolidowanie organizacji miało związek z rozpoczętą kilka dni wcześniej tzw. Wielką Akcją. ŻOB utworzyli młodzi ludzie, działacze trzech organizacji: Ha-Szomer ha-Cair, Dror oraz Agudat ha-Noar ha-Iwri „Akiba”, zgromadzeni w budynku przy ulicy Dzielnej 34. Zdawali sobie przy tym sprawę, że w starciu ze świetnie wyszkolonymi i uzbrojonymi niemieckimi jednostkami SS nie mają żadnych szans na zwycięstwo. Chodziło o przeciwstawienie się okupantowi i walkę z bronią w ręku. Członkami założycielami ŻOB byli m.in. Mordechaj Anielewicz, Icchak Cukierman, Cywia Lubetkin, Mordechaj Tenenbaum, Arje Wilner i Józef Kapłan. Z czasem powstawały także terenowe agendy organizacji: w Białymstoku, Częstochowie, Sosnowcu i Będzinie. W Krakowie nie powstała formalnie komórka o nazwie ŻOB, ale osoby zrzeszone w podziemiu działały pod nazwą Żydowska Organizacja Młodzieży Chalucowej. Jesienią 1942 r. do organizacji przyłączyli się członkowie Bundu, Poalej Syjon oraz komuniści. Na czele warszawskiej ŻOB stanął Mordechaj Anielewicz ps. „Aniołek”. Wydziałem organizacyjnym kierował Icchak Cukierman ps. „Antek”, wywiadem zaś Jochanan Morgenstern. Poza gettem ŻOB reprezentował Izrael Chaim Wilner ps. „Jurek”.

Członkowie ŻOB organizowali zamachy na kolaborantów i szpiegów, m.in. na policjanta żydowskiego, zastępcę komendanta Żydowskiej Służby Porządkowej (Jüdischer Ordnungsdienst) Jakuba Lejkina czy podejrzanego o donosicielstwo Alfreda Nossiga. Jedna z pierwszych akcji została zorganizowana w niecały miesiąc po powstaniu ŻOB. 20 sierpnia 1942 r. Izrael Kanał dokonał (nieudanego) zamachu na Józefa Szeryńskiego – komendanta policji żydowskiej w getcie warszawskim. Prowadzono również mniejsze akcje, np. wyprowadzanie ludzi z getta czy podpalanie szopów i sabotowanie ich działalności.