Oblicza stolicy na czwartej wystawie plenerowej MGW na Pl. Grzybowskim
“Warszawa w trzech odsłonach” to ekspozycja, która prezentuje trzy oblicza miasta: przedwojenne, wojenne i czasy odbudowy. Trzy spojrzenia składają się na obraz, historię i kulturę współczesnej Warszawy. 8 września, w niedzielne południe, zapraszamy na otwarcie wystawy na Pl. Grzybowskim, któremu będzie towarzyszyć spacer varsavianistyczny.
Czwarta wystawa plenerowa Muzeum Getta Warszawskiego – której kuratorką jest dr Magdalena Piecyk, zastępca kierownika działu wystaw MGW – to zaproszenie na spacer wybranymi ulicami stolicy, która na przestrzeni zaledwie kilkudziesięciu lat wielokrotnie zmieniała swoje oblicze. Tytułowe trzy odsłony składają się na obraz, historię i kulturę współczesnej Warszawy. Zwiedzając ją, można dziś na nią patrzeć przez pryzmat przeszłości – tego, co zostało zburzone i odbudowane na gruzach.
Na zdjęciu ulica Graniczna w 1934 r. Fot. ze zbiorów Biblioteki Narodowej.
Na wystawę „Warszawa w trzech odsłonach” składa się dwanaście plansz, ustawionych na Placu Grzybowskim, od strony ulicy Próżnej. Ukazują one przemiany, jakim uległo dwanaście miejsc w centrum Warszawy – Plac Bankowy, ulice: Złota, Chłodna, Leszno, Gęsia, Zielna, Graniczna i Królewska, a także Plac Żelaznej Bramy i Hale Mirowskie, Synagoga na Tłomackiem i Plac Grzybowski. Zdjęcia podchodzą ze zbiorów Żydowskiego Instytutu Historycznego, Instytutu Sztuki PAN, Archiwum Państwowego Warszawy, Muzeum Powstania Warszawskiego, Mazowieckiego Warszawskiego Konserwatora Zabytków, Polskiej Agencji Prasowej, Fundacji 39, Biblioteki Kongresu i Biblioteki Narodowej. Kuratorką ekspozycji jest dr Magdalena Piecyk, zastępca kierownika działu wystaw MGW.Niedzielnemu otwarciu wystawy będzie towarzyszyć czwarty spacer varsavianistyczny, organizowany przez dział edukacji MGW. Jagna Kofta, socjolożka i edukatorka, zabierze uczestników na przechadzkę śladami ulic, których dzieje przybliżają ekspozytory wystawy.
Na zdjęciu ulica Zielna w 1948 r. Fot. ze zbiorów Polskiej Agencji Prasowej.
Na początku XX wieku Warszawa była gęsto zaludnionym miastem, z siecią wąskich ulic, podwórzy-studni i setek szyldów sklepowych, reklamujących najróżniejsze towary. Ówczesna stolica zachwycała secesyjną architekturą i tętniła życiem. Wraz z wybuchem II wojny światowej Warszawa stała się ośrodkiem walk z okupantem. W krajobrazie stolicy pojawili się niemieccy żołnierze, a jego ulice zostały przecięte murami getta, tworzącymi w samym centrum miasta największe więzienie na wolnym powietrzu. Stłoczono w nim około jednej trzeciej mieszkańców Warszawy, którzy starali się przetrwać w bardzo ciężkich warunkach. Po likwidacji getta w 1943 roku straty w ludziach osiągnęły niewyobrażalne rozmiary, pustosząc ulice tego niegdyś zróżnicowanego kulturowo miejsca. Po zakończeniu wojny, z morza ruin i gruzów wyłaniały się tylko nieliczne fragmenty zabudowań. Kilka tysięcy osób ukrywało się pośród zgliszczy. W niedługim czasie rozpoczęto proces odbudowy Warszawy, aby stolica znów odzyskała swoją dawną świetność i blask.
Na zdjęciu u góry fragment muru getta na ul. Złotej 20. Fot. ze zbiorów Biblioteki Kongresu. Na zdjęciu na stronie Aktualności ul. Gęsia w październiku 1939 r. Fot. ze zbiorów Michała Podstawki (Fundacja Warszawa 1939).
Opr. Anna Kilian
