Szkolenie dla nauczycieli: „Żydzi w czasie II wojny światowej — wybrane zagadnienia”.

W sobotę 1 lutego, w siedzibie Centrum Edukacyjnego im. Janusza Kurtyki „Przystanek Historia” przy ul. Marszałkowskiej 21/25 w Warszawie odbyło się pierwsze w tym roku i pierwsze współorganizowane z „Przystankiem Historia” Centrum Edukacji IPN, szkolenie dla nauczycieli przedmiotów humanistycznych zatytułowane „Żydzi w czasie II wojny światowej — wybrane zagadnienia”.

Wspólnie zorganizowane przez MGW i „Przystanek Historia” seminarium, prowadzone przez Barbara Pamrów, zastępcę naczelnika Centrum Edukacyjnego IPN „Przystanek Historia”, miało przed sobą trzy cele – powiedziała dr Wiesława Młynarczyk z działu edukacji, która poprowadziła warsztaty „Przed utworzeniem getta. Żydzi w pierwszym roku wojny w Warszawie”. – Pierwszym było przedstawienie sytuacji warszawskich Żydów przed zamknięciem granic getta. Drugim – pokazanie, jak ten temat został potraktowany w różnych źródłach. Trzecim natomiast to, jak naucza się historii w oparciu o źródła.

Dr Jacek Młynarczyk z działu naukowo-badawczego wygłosił wykład „Geneza Holokaustu ze szczególnym uwzględnieniem ziem polskich”, którego głównym tematem były okoliczności powstania machiny zbrodni Holokaustu na ziemiach polskich. Po jego zakończeniu otrzymał pytania od publiczności, dotyczące stosunku ludności polskiej do tragedii społeczności żydowskiej, wśród nich m.in. o wskaźnik procentowy Polaków w działaniach związanych z Zagładą – kolaborację i udział tzw. policji granatowej we „wspomaganiu” wysiedleń z gett. – Na 12 tysięcy członków tej formacji co szósty funkcjonariusz i co drugi oficer współpracowali z polskim podziemiem – podkreślił dr Młynarczyk. – Granatowa policja pilnowała przede wszystkim zewnętrznych granic gett, ich bram i murów. Wyjęci spod opieki prawa Żydzi byli narażeni na wszelkie akty bezprawia. W Generalnym Gubernatorstwie i tylko tam kara śmierci groziła już za jakikolwiek kontakt z ludnością żydowską. Zadecydował o tym Hans Frank w swoim trzecim rozporządzeniu o ograniczeniach pobytu („Żydzi, którzy bez upoważnienia opuszczają wyznaczoną im dzielnicę, podlegają karze śmierci. Tej samej karze podlegają osoby, które takim Żydom świadomie dają kryjówkę” – przyp. red.).

Ważną częścią seminarium był spacer edukacyjny po terenie „małego getta” poprowadzony przez Jagnę Koftę z działu edukacji MGW. Została także zaprezentowana, otworzona 28 stycznia w „Przystanku Historia”, wystawa rzeźb Samuela Willenberga, zmarłego cztery lata temu polsko-izraelskiego rzeźbiarza i malarza, więźnia getta w Opatowie, więźnia Treblinki (był ostatnim z żyjących) i uczestnika buntu w obozie w 1943 r., powstańca warszawskiego, autora wspomnień „Bunt w Treblince” i bohatera dwóch dokumentów: „Ostatni świadek” Michała Nekandy-Trepki i „Samuel” Jana Kidawy-Błońskiego. Seminarium zostało zakończone pokazem filmu „Paszporty Paragwaju” Roberta Kaczmarka.

Wszystkie punkty szkolenia zostały wysoko ocenione, ale szczególnie poruszający okazał się spacer z Jagną Koftą i wystawa prac Samuela Willenberga – podsumowała seminarium dr Halina Postek, kierownik działu edukacji MGW. – W najbliższych planach dział edukacji MGW ma dwudniowe szkolenie wyjazdowe – do Łodzi i ośrodka zagłady Chełmno nad Nerem (SS-Sonderkommando Kulmhof, 21-22 marca). 8 marca natomiast rozpoczynamy cotygodniowe spacery po terenie dawnego getta warszawskiego – zapowiedziała dr Postek.

Anna Kilian

Fot. MGW