Sobibór: 79. rocznica powstania więźniów obozu zagłady

Ceremonię zorganizowało Muzeum i Miejsce Pamięci w Sobiborze, oddział Państwowego Muzeum na Majdanku. W uroczystości wzięli udział między innymi przedstawiciele władz państwowych i samorządowych, ambasadorzy Izraela i Słowacji, a także instytucji kultury z różnych części Polski.

Na początku odczytano list wiceministra, ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego, który podkreślił, że rocznica powstania w Sobiborze „ma również przypominać nam, czym grożą rasizm oraz zbrodnicza nienawiść i uprzedzenia wobec innych”. W swoim liście wymienił też instytucje, które zajmują się upamiętnianiem miejsc Zagłady w Polsce: wśród nich znalazło się między innymi Muzeum Getta Warszawskiego.

Niemiecki obóz zagłady w Sobiborze funkcjonował od maja 1942 do października 1943 roku. Był jednym z ośrodków eksterminacji utworzonych w ramach niemieckiej Akcji „Reinhardt”, która miała służyć „ostatecznemu rozwiązaniu kwestii żydowskiej”. Szacuje się, że zamordowano tu ok. 180 tysięcy Żydów, z których ponad połowę stanowili obywatele Polski.

Zbrojny bunt w Sobiborze wybuchł 14 października 1943 roku. Jego przywódcami byli Aleksandr Peczerski, urodzony na terytorium dzisiejszej Ukrainy żołnierz Armii Czerwonej pochodzenia żydowskiego, oraz Leon Feldhendler – polski Żyd, syn rabina. W chwili wybuchu powstania na terenie obozu przebywało około 500-600 więźniów, prawie trzystu udało się uciec.

Wkrótce po powstaniu w Sobiborze Himmler nakazał całkowicie zniszczyć obóz i zetrzeć wszelkie ślady po jego istnieniu. Część uciekinierów schwytano i zamordowano jeszcze w październiku 1943 roku, jednak co najmniej pięćdziesięciu udało się doczekać końca wojny – m. in. przywódcy Aleksandrowi Peczerskiemu oraz urodzonemu w Izbicy Thomasowi Blattowi, autorowi licznych wspomnień z okresu Zagłady.