Sefer Falenic

Falenica przed II wojną światową stanowiła centrum Gminy Letnisko Falenica, które obejmowało tereny od Wawra aż po Świder, zamieszkałe przez wielokulturową społeczność, której znaczącą część stanowili Żydzi. Po wybuchu II wojny światowej Polacy o żydowskim pochodzeniu zostali przez hitlerowskie władze pozbawieni własnych domów i wszelkich praw. Stłoczeni w getcie, zmuszeni do bytowania w coraz trudniejszych warunkach, poddawani byli represjom i pozbawiani życia. Ten dramat trwał blisko dwa lata. Ostatecznie ci, którym udało się przetrwać w getcie, 20 sierpnia 1942 roku zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince i tam zamordowani. Niewielu się uratowało, a ślady ich życia ulegały zatarciu.

W latach 60. z inicjatywy przedwojennych żydowskich mieszkańców, pod redakcją Dawida Sztokfisza, powstała księga pamięci – Sefer Falenic. Ci, którzy wyjechali z Polski przed wybuchem II wojny światowej, oraz ci, którzy cudem ocaleli, spisali w niej swoje falenickie wspomnienia. Takie księgi posiada wiele polskich miast i miasteczek. Pisano je z potrzeby przywrócenia pamięci o ludziach i miejscach, które bezpowrotnie zniszczono. [za: Lidia Głażewska-Dańko, jedna z redaktorek polskiego tłumaczenia Sefer Falenic]

Realizatorem przedsięwzięcia jest Europejski Instytut Kultury. Przekład obszernych fragmentów księgi z części napisanej w języku jidysz sfinansowano ze środków Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny, Muzeum Getta Warszawskiego i Urzędu Dzielnicy Wawer m. st. Warszawy. Przekładem z jidysz zajęła się się Magdalena Siek, a konsultacji merytorycznych i językowych udziela prof. dr hab. Monika Adamczyk-Garbowska. Redaktorką prowadzącą jest dr Barbara Wizimirska.