Zachować pamięć o Żydach w Polsce
O właściwym rozumieniu przeszłości, której wszystkie karty muszą zostać odkryte – o tym m.in. rozmawiała delegacja Muzeum Getta Warszawskiego podczas wizyty w Moreshet – The Mordechai Anielevich Memorial – zorganizowanej przez Instytut Polski w Tel Awiwie.
Podczas spotkania z przedstawicielami izraelskiego muzeum dyrektor Muzeum Getta Warszawskiego, Albert Stankowski podkreślił, że w czasie PRL mroczne karty relacji polsko-żydowskich pozostawały ukryte i dopiero dziś można i bezwzględnie trzeba o nich mówić. Dlatego muzeum wybrało współpracę jedynie z najlepszymi historykami o nieposzlakowanej reputacji naukowej i wysokiej etyce pracy. Prof. Daniel Blatman, główny historyk wystawy, zapewnił: – Nie zignorujemy żadnego antysemickiego faktu, który wydarzył się w czasie wojny na ziemiach polskich. Będziemy również mówić o działalności komunistycznej w getcie warszawskim. Jesteśmy zaangażowani w projekt Muzeum Getta Warszawskiego na najwyższym poziomie profesjonalnym.
Prof. Blatman wyjaśnił także zgromadzonym, że stosunek Polski i Polaków do własnej historii trzeba rozpatrywać w nawiązaniu do dyskursu historiograficznego. – Muzeum Getta Warszawskiego to bardzo ważny projekt, służący zachowaniu pamięci o Żydach w Polsce. Pokaże on również, w szerszej perspektywie, jak społeczeństwo próbuje zrozumieć swoją przeszłość. Angażuję w projekt MGW moją zawodową uczciwość.
W konferencji, która odbyła się w Moreshet, wzięli udział m.in. pracownicy Działu Edukacyjnego i Wydawniczego izraelskiej instytucji, którzy poinformowali o jej nowych publikacjach. Polska delegacja zaakcentowała chęć współpracy na poziomie edukacyjnym z Moreshet, The Mordechai Anielevich Memorial. Instytucja ta powstała w Givat Haviva w 1961 roku. Założyli ją ocalali z Zagłady, m.in. członkowie żydowskich organizacji bojowych z różnych gett i organizacji partyzanckich. Jej celem jest utrwalenie pamięci o żydowskim ruchu oporu i heroizmie jego uczestników. Moreshet, jako Centre for Education and Research organizuje wykłady, dyskusje i warsztaty skierowane do wszystkich zainteresowanych, ale przede wszystkim do młodzieży. Ich uczestnicy mogą wybierać pomiędzy zajęciami teatralnymi, muzycznymi, plastycznymi oraz kreatywnego pisania.
Ważnym oddziałem instytucji jest The Mordechai Anielevich Museum. Jego wystawa stała przedstawia życie codzienne żydowskiego miasteczka Turzysk na Wołyniu, którego mieszkańcy zostali wymordowani przez paramilitarne oddziały Einsatzgruppen w 1942 roku. Moreshet przekazuje również wiedzę na temat walk żydowskich bojowników gett.
Pracownicy Moreshet spotykają się z ocalonymi, by zebrać ich wspomnienia. W muzeum znajdują się m.in. listy z getta warszawskiego z września 1940 roku. Ocaleni zgłaszają się do Moreshet z dokumentami i pamiątkami już od lat 60. ubiegłego wieku. Wielką wartością The Mordechai Anielevich Memorial są listy Janusza Korczaka z lat 1936-1939 i zdjęcia wykonane w Haifie. W archiwum Moreshet są również przechowywane eksponaty-obiekty sztuki z getta warszawskiego. Nasze archiwum to prawdziwy skarb – powiedzieli jego pracownicy.
Anna Kilian
