Wystawa „Kwestia kobieca 1550–2025”
Muzeum Getta Warszawskiego zaprasza na wystawę „Kwestia kobieca 1550–2025”, która od 21 listopada 2025 roku będzie prezentowana w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Wśród prac, niemal 150 artystek, znajdą się obrazy romskiej artystki Ceiji Stojki – z kolekcji Muzeum Getta Warszawskiego: Dressage (Tresura) 2001 oraz Quand les corbeaux ont faim, ils viennent sur la terre (Kiedy wrony są głodne, przylatują na ziemię) 2001.
Ceija Stojka urodziła się w 1933 r. w Kraubath, w Austrii. Miała dziesięć lat, kiedy razem z matką i piątką rodzeństwa trafiła do KL Auschwitz-Birkenau – do Zigeunerlager, czyli tzw. obozu cygańskiego. Tam, od 1943 r., zwożono rodziny Romów i Sinti z całej Europy. Następnie do obozów Ravensbrück i Bergen-Belsen. Z całej jej rodziny, liczącej około dwustu osób, wojnę przeżyła tylko ona, jej matka i czworo rodzeństwa.
Dopiero po ponad 40 latach od zakończenia wojny Ceija Stojka przerwała milczenie. W 1988 r. ukazała się jej pierwsza książka Wir leben im Verborgenen (Żyjemy w ukryciu). Zaczęła również malować, wyrażając się we wrażliwej kolorystyce i symbolicznej kompozycji oraz silnej ekspresyjności – w swoim niepowtarzalnym stylu. Miała wówczas 55 lat.
Dwie prace artystki z kolekcji MGW, które będą prezentowane na wystawie, to swoisty dokument romskiego doświadczenia Zagłady, namalowany i narysowany ręką Ocalałej. Na obrazie Dressage grupa ściśniętych kobiet została przeciwstawiona dwóm czarnym postaciom ukazanym tyłem. Obok jednej z nich siedzi czarny pies, widać pejcz leżący na pokrytej śniegiem ziemi. W pracy Quand les corbeaux ont faim, ils viennent sur la terre naprzeciwko grupy stłoczonych więźniarek widzimy postać strażniczki, która zamaszystym gestem smaga pejczem pochyloną kobietę w czarnej sukni. Dynamikę tej sceny podkreślają sylwety czarnych ptaków pokrywające całe niebo.
Wystawa potrwa od 21 listopada 2025 do 3 maja 2026. Przygotowana przez kuratorkę i historyczkę sztuki Alison M. Gingeras, polemizuje z mitem nieobecności artystek w sztuce. Składająca się z dziewięciu części opowieść wizualna stanowić będzie świadectwo trwałej i dynamicznej działalności twórczej kobiet przez ostatnie 500 lat.
