Seminarium wyjazdowe „Getto w Radomiu i Szydłowcu”
Zapraszamy nauczycieli, edukatorów i przewodników na bezpłatne seminarium wyjazdowe „Getto w Radomiu i Szydłowcu” związane z 80. rocznicą Akcji „Reinhardt”, które odbędzie się w sobotę 17 grudnia. Zgłoszenia przyjmujemy do 2 grudnia pod adresem wmlynarczyk@1943.pl.
Getto w Radomiu zostało utworzone 3 kwietnia 1941 roku. Składało się z dwóch części: małego getta na Glinicach oraz dużego w centralnej części miasta. W odróżnieniu od innych dużych polskich miast, radomskie getto nie było ogrodzone, lecz za opuszczenie go przewidywana była kara pieniężna, zesłanie do KL Auschwitz bądź później kara śmierci. Liczba radomskich Żydów oraz przesiedleńców z innych miast i terenów włączonych do III Rzeszy liczyła blisko 30 tysięcy osób. Kilka tysięcy spośród nich zmarło w getcie z powodu głodu lub epidemii chorób takich jak tyfus. Reszta została zamordowana w sierpniu 1942 roku w obozie zagłady w Treblince w konsekwencji zagłady getta.
Z kolei getto w Szydłowcu powstało stosunkowo późno, bo w grudniu 1941 roku. Określenie jego granic stanowiło początkowo problem z uwagi na fakt, że ludność żydowska w liczbie ok. 7200 osób stanowiła większość (~67%) mieszkańców tej miejscowości. Jednak już w 1942 roku obszar getta szydłowieckiego został ograniczony do dwóch dzielnic: Pragi i Skałki. W kulminacyjnym punkcie na jego terenie było uwięzionych ok. 16 tysięcy osób – szydłowskich Żydów oraz przesiedleńców z pobliskich miejscowości, m.in. z Wolanowa, Wierzbicy i Skaryszewa. Stłoczenie tylu osób na tak małym terenie przy krytycznych warunkach sanitarnych szybko doprowadziło do epidemii tyfusu.
Niemcy przeprowadzili pierwszą akcję likwidacyjną 23 września, pędząc ludność żydowską z pl. Wolności na stację kolejową w pobliskim Sadku, skąd przetransportowano ich do obozu zagłady w Treblince. Następnie, w celu zwabienia ukrywających się Żydów w listopadzie na terenie Szydłowca utworzono jedno z czterech tzw. gett wtórych – zgromadzono tam blisko 5 tysięcy osób. Podzielili los swoich poprzedników w styczniu 1943 roku w trakcie ostatecznej zagłady getta. Około 1 000 osób zostało skierowanych do obozu pracy HASAG w Skarżysku-Kamiennej.
Wyjazd z Warszawy w sobotę 17 grudnia ok. 8:00 z Placu Bankowego (pomnik Juliusza Słowackiego); powrót ok. 18:00.
Spacer po terenie getta w Radomiu i Szydłowcu poprowadzi dr hab. Sebastian Piątkowski – autor wielu publikacji na temat dystryktu radomskiego oraz getta w Radomiu.
W przerwie zapraszamy na obiad, w ofercie którego znajdą się również potrawy chanukowe – Chanuka rozpoczyna się w tym roku 18 grudnia.
Zgłoszenia przyjmujemy do 2 grudnia pod adresem wmlynarczyk@1943.pl.