Ryzykowali swoim życiem, aby ratować innych.

Na rynek wydawniczy trafiła najnowsza publikacja Instytutu Pamięci Narodowej zatytułowana „Represje za pomoc Żydom na okupowanych ziemiach polskich w czasie II wojny światowej”. Jej autorki, dr Martyna Grądzka-Rejak i dr Aleksandra Namysło, zaznaczają, że pierwszy tom zawiera tylko część nowych ustaleń i zapowiadają kolejny.

„Leon Stroszczyński dostarczał chleb więźniom narodowości żydowskiej osadzonym w obozie pracy przymusowej w Krzyżownikach koło Poznania. Został za to aresztowany przez poznańskie Gestapo i skazany wyrokiem Sądu Specjalnego na karę śmierci” – to jedna z relacji zawartych w tej książce.
Publikacja zawiera 333 noty (dotyczące 654-ech osób) opisujące przyczyny, okoliczności i przebieg zdarzeń związanych z zapewnieniem pomocy ludności żydowskiej oraz konsekwencje w postaci działań organów władzy wojskowej i cywilnej III Rzeszy wobec osób, które naruszyły zasady kontaktowania się z ludnością żydowską, uregulowane prawem okupacyjnym. Autorki publikacji starały się jak najpełniej zrekonstruować zależności między pomocą a represją, poznać motywacje osób uczestniczących w zdarzeniach oraz okoliczności ujawnienia faktu udzielenia pomocy. To dało możliwość ukazania różnorodność postaw, a zarazem złożoność badanego zagadnienia.

Publikacja stanowi częściowy rezultat prac prowadzonych w ramach projektu „Indeks Polaków zamordowanych i represjonowanych za pomoc Żydom w okresie II wojny światowej”. Jej celem jest ustalenie nazwisk obywateli polskich, nieobjętych ustawodawstwem norymberskim, a mieszkających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w granicach z 31 sierpnia 1939 r. i represjonowanych za pomoc udzielaną Żydom podczas II wojny światowej.
– Powinniśmy o tych ludziach szlachetnych, którzy decydowali się ryzykować swoje życie, wiedzieć jak najwięcej. To są nasi narodowi bohaterowie – podkreślił podczas premiery książki wiceprezes IPN dr Mateusz Szpytma.
Wydany tom jest pierwszym z serii publikacji „Represje za pomoc Żydom w okresie II wojny światowej”.
Miłka Skalska
zdj. MGW