Prezentacja „Księgi pamięci gminy żydowskiej w Jedwabnem” w Białymstoku
26 maja o 18:00 w Stowarzyszeniu MIEJSCE w Białymstoku odbędzie się premiera polskiego wydania „Księgi pamięci gminy żydowskiej w Jedwabnem”. Udział w wydarzeniu jest bezpłatny.
Żydowskie księgi pamięci (nazywane także pinkasami) to powstałe po wojnie zbiory świadectw i wspomnień pisane przez mieszkańców dawnych gmin żydowskich, mające na celu przywrócenie pamięci o miejscowościach zniszczonych w czasie Zagłady. Pisane były zwykle w jidysz lub po hebrajsku, czasem ukazywały się też wersje angielskie. Szacuje się, że istnieje ponad 500 żydowskich ksiąg pamięci, jednak dotychczas tylko niewielka część przetłumaczona została na język polski.
„Księga pamięci gminy żydowskiej w Jedwabnem” to kolejny tom z cyklu wydawniczego „Pinkasy łomżyńskie” zainicjowanego przez Łomżyńskie Towarzystwo Naukowe im. Wagów. Zawiera ona wspomnienia, relacje oraz świadectwa Ocalałych z Zagłady Żydów pochodzących z tej miejscowości.
„… To księga wyjątkowa, bo wracająca do miejscowości, której nazwa zapisała się po wielokroć w pamięci kilku pokoleń: ocalałych z Holocaustu polskich żydów i polskich katolików, mieszkańców regionu oraz ich potomków, tych, którzy na przełomie XX i XXI wieku byli świadkami lub brali udział, choćby symboliczny, w „debacie wokół Jedwabnego”. (…) Księga pamięci Jedwabnego jest wśród innych pinkasów tym bardziej księgą szczególną, bo oddaną przez jej twórców-incjatorów, rabina Jehudę A. Baker i rabina Jaakowa E. Bakera w hołdzie „męczennikom”. Takie jest też do niej – wysoce religijne, wprowadzenie autorstwa tego ostatniego, taka też próba wyjaśnienia tego, co się stało w Jedwabnem w lipcu 1941 r.” – czytamy w recenzji wydawniczej dr hab. Marty Kurkowskiej-Budzan.
Wydana w 2022 r. „Księga pamięci gminy żydowskiej w Jedwabnem” przetłumaczona została z języka angielskiego – oryginał pochodzi z dwujęzycznego wydania hebrajsko-angielskiego, które ukazało się w 1980 roku w Nowym Jorku. Na spotkaniu w Białymstoku obecni będą tłumacze oraz wydawcy publikacji.
MIEJSCE (Białystok, ul. Modlińska 2) to niedawno powstała placówka Stowarzyszenia Muzeum Żydów Białegostoku. Jak zaznaczają organizatorzy, jest to „wspólne miejsce dedykowane sąsiedztwu Polaków i Żydów, którzy mieszkali razem i obok siebie przez stulecia”. „Żydzi białostockiego regionu to nasza nieobecna rodzina” – podkreślają.