Odsłonięcie muralu i otwarcie wystawy na Miłej
Wczoraj, 28 kwietnia 2025 r. przy ul. Miłej 5 odbyło się uroczyste odsłonięcie muralu autorstwa Dariusza Paczkowskiego i Magdaleny Czyżykiewicz-Janusz. który upamiętnia członków Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB): Mordechaja Anielewicza, Mirę Fuchrer, Izraela Chaima Wilnera, Rachelę Zylberberg, Lutka Rotblata i Tosię Altman.
Słowa Chaima Wilnera: „My nie chcemy ratować swojego życia. Z nas żaden żywy nie wyjdzie. My chcemy ratować ludzką godność” stały się symbolem ich oporu.
W realizację muralu zaangażowali się uczniowie i uczennice z warszawskich szkół – Liceum Ogólnokształcącego im. Aleksandra Fredry w Warszawie oraz Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych im. Wojciecha Gersona w Warszawie.
Tego samego dnia otworzyliśmy również nową wystawę plenerową pt. „Miła”, przygotowaną na terenie stanowiska archeologicznego przy skrzyżowaniu ulic Miłej i Dubois.
Wystawa jest poświęcona historii jednej z warszawskich ulic, która odegrała kluczową rolę podczas powstania w getcie warszawskim. Pomimo budzącej pozytywne skojarzenia nazwy, ulica Miła przed II wojną światową uznawana była za jedną z najbardziej zaniedbanych i niebezpiecznych ulic, tzw. dzielnicy północnej Warszawy. Gdy zamknięto bramy getta – 16 listopada 1940 r., znalazła się w jego obrębie. Po wielkiej akcji likwidacyjnej, latem 1942 r., nieliczni Żydzi, którzy pozostali na terenie dzielnicy przystąpili do tworzenia schronów i kryjówek. Jednym z najbardziej znanych był ten przy ul. Miłej 18. Podczas powstania w getcie trafili tutaj członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej, którzy 8 maja 1943 r., po wykryciu przez Niemców, prawdopodobnie w tym bunkrze popełnili zbiorowe samobójstwo.
W bezpośrednim sąsiedztwie upamiętnienia – tzw. kopca Anielewicza, latem 2022 r. Muzeum Getta Warszawskiego, Christopher Newport University oraz Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku (filia AFiB Vistula) przeprowadziły prace wykopaliskowe. Odkopane piwnice należące do dwóch XIX-wiecznych kamienic skrywały wiele przedmiotów należących do Żydów przebywających w warszawskim getcie.
Dziękujemy wszystkim, którzy byli z nami – młodzieży, nauczycielom, mieszkańcom i przedstawicielom instytucji za wspólne przywracanie pamięci miejscom, które mówią o przeszłości, ale mają ogromne znaczenie także dziś.
Mural powstał w ramach współpracy Muzeum Getta Warszawskiego / Warsaw Ghetto Museum z mieszkańcami Wspólnoty Mieszkaniowej Miła 5, Concordia Zarządzanie Nieruchomościami oraz firmą Masters Service, dystrybutorem na Polskę technologii AGS – Anti Graffiti System.
O osobach przedstawionych na muralu przeczytacie tutaj.