„Macewa Pamięci” w Konstancinie-Jeziornie
W środę 25 czerwca przy rondzie Armii Krajowej w Konstancinie-Jeziornie uroczyście odsłoniliśmy pomnik „Macewa Pamięci” upamiętniający Żydów z Jeziorny, Konstancina i okolic zamordowanych podczas II wojny światowej.
Upamiętnienie wspólnie odsłonili dr hab. Katarzyna Person, dyrektorka Muzeum Getta Warszawskiego, dr Mateusz Szpytma, Zastępca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej oraz Michał Wiśniewski, Burmistrz Konstancina-Jeziorny. Modlitwę za zmarłych odmówili rabin Shai Welfeld oraz ks. kan. Jacek Dzikowski – wicedziekan dekanatu konstancińskiego. W uroczystości wzięły udział lokalne władze samorządowe, mieszkańcy gminy Konstancin-Jeziorna, młodzież szkolna pod opieką nauczycieli, historycy i organizacje pozarządowe.
Dr hab. Katarzyna Person, dyrektorka Muzeum Getta Warszawskiego, w swej przemowie podczas uroczystości, podkreślała znaczenie pielęgnowania pamięci o zmarłych i zamordowanych Żydach, mieszkańcach Konstancina i okolic:
„Macewa, która tu stanęła, ma symbolizować nie tylko pamięć, ale przede wszystkim nasze wspólne zobowiązanie do tego, by o tę pamięć walczyć, by ją podtrzymywać. Naszym zadaniem jest pielęgnowanie tej pamięci, dlatego ta uroczystość i obecność wszystkich zgromadzonych tutaj, ma tak wielkie znaczenie. Jest to dowód nie tylko szacunku dla tych Żydów, którzy odeszli, jest to także znak tego, że ta pamięć będzie kontynuowana.”
W przededniu wybuchu wojny w Jeziornie mieszkało około 655 Żydów. Liczebność społeczności wzrosła w XIX wieku, gdy przemysłowiec Edward Natanson odnowił i rozbudował papiernię w Jeziornie. Wielu Żydów wówczas znalazło zatrudnienie i możliwości handlu. Równolegle rozwijały się podwarszawskie letniska – Skolimów, Chylice i Konstancin, gdzie żydowscy przedsiębiorcy otwierali sklepy, warsztaty i pensjonaty. W czasie II wojny światowej historia tej społeczności dobiegła końca. Niemieckie wojska wkroczyły do miejscowości w połowie września 1939 roku. Na przełomie 1940 i 1941 roku Niemcy utworzyli w Jeziornie getto.
Kulminacja tragicznych wydarzeń nastąpiła 25 stycznia 1941 roku, kiedy niemiecka policja przeprowadziła akcję deportacyjną, w wyniku której ponad 600 Żydów z Jeziorny zostało wywiezionych do getta warszawskiego. Większość przesiedlonych, podobnie jak setki tysięcy innych więźniów getta, latem 1942 roku wywieziono do obozu zagłady w Treblince, gdzie zostali zamordowani.
To już siódma „Macewa Pamięci”, która została odsłonięta w ramach projektu przywracania pamięci o lokalnych społecznościach żydowskich.
Macewy Pamięci to projekt współtworzony przez Muzeum Getta Warszawskiego oraz Instytut Pamięci Narodowej, mający na celu upowszechnianie wiedzy na temat życia, walki i zagłady polskich Żydów w gettach na terenie okupowanej przez Niemców Polski. Akcja społeczno-edukacyjna polega na upamiętnianiu ofiar Holocaustu w miejscowościach na terenie województwa mazowieckiego, w których zlokalizowane były getta. Pierwsza Macewa Pamięci została odsłonięta w 2022 roku Józefowie Biłgorajskim.
