Historia w marmurze pisana

Strzaskane marmurowe tablice ze Szpitala Bersohnów i Baumanów trafiły do konserwatorów. Jest szansa, że za cztery miesiące poznamy pełną, zapisaną na nich, treść.

Kilkadziesiąt kawałków – na tyle niełaskawy czas podzielił pamiątkowe tablice z zabytkowego budynku szpitalnego ufundowanego przez żydowskich filantropów. Jeżeli są równolatkami budynku, to pamiętają 140 lat historii Warszawy: koniec XIX wieku, XX-lecie międzywojenne, wojnę wraz z dwoma powstaniami warszawskimi – 1943 i 1944 roku, a także powojenną współczesność.

– Dla nas to kilka białych kart. Zadanie dotarcia do szczegółów powierzymy studentom III i IV roku. Myślę, że w trakcie prowadzonych prac los nam będzie sprzyjał i uda nam się zebrać wszystkie informacje – mówi profesor Wiesław Procyk z Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki warszawskiej ASP, który podjął się odnowienia tablic.

Zabytek jest w fachowych rękach. Do zespołu wykładowców i studentów tego wydziału trafiają obiekty z całej Polski. Tu między innymi restaurowane są cenne działa sztuki sakralnej czy parkowe rzeźby, na przykład z Łazienek Królewskich w Warszawie.

– Chcemy, aby w efekcie końcowym pozostały ślady wydarzeń, będzie to element historyczny. Muzeum Getta Warszawskiego to muzeum miejsca, powstaje w budynku, który ocalał z niebywałych zniszczeń Warszawy i tragedii, jakie przeszli jej mieszkańcy. W związku z tym chcemy, żeby te tablice, wykonane z pięknego białego marmuru, nosiły ślady tych uszkodzeń. To zadanie będzie polegało na oczyszczeniu wszystkich fragmentów, zatrzymując proces zmian erozyjnych na pewnym poziomie. Estetycznie to będzie trudne zadanie – tłumaczy profesor Procyk.

Jest szansa, że za cztery miesiące poznamy treść tablic, ale profesor uprzedza, że zdarzają się niespodzianki. – W kamieniu zachodzą zmiany, które w fazie wstępnej są niedostrzegalne. Usuwanie tych zmian barwnych w marmurze może być dla nas wyzwaniem i niespodzianką.

Przed konserwatorami także złożenie układanki w całość.

– Mam nadzieję, że proces rekonstrukcji da nam punkt odniesienia, dzięki któremu wspólnie uzupełnimy historię tych tablic. I przypomnimy, że takim pamiątkom należy się szacunek – podsumowuje profesor Procyk.

Pamiątkowe, zrekonstruowane tablice wrócą do budynku szpitalnego w 2023 roku i zostaną udostępnione wraz z otwarciem wystawy stałej Muzeum Getta Warszawskiego.

Miłka Skalska