Fotorelacja | Objazd naukowy Bełżec – Sobibór
W dniach 22-23 października specjaliści Muzeum Getta Warszawskiego wzięli udział w objeździe naukowym śladami obozów zagłady w Bełżcu i Sobiborze. Przy okazji odwiedzili też inne miejsca, związane z Zagładą na terenie dawnego dystryktu lubelskiego.
Wyjazd rozpoczął się od zwiedzania terenu dawnego obozu pracy przymusowej w Trawnikach, który funkcjonował w latach 1941-1943. Kierowano tu przede wszystkim Żydów z dystryktów lubelskiego i warszawskiego, choć zdarzało się, że do obozu trafiali również żydowscy obywatele Austrii, Holandii i innych krajów. Obóz został zlikwidowany w listopadzie 1943 roku w ramach Akcji „Erntefest” („Dożynki”); wszystkich więźniów zamordowano. W latach 60. niedaleko miejsca egzekucji ustawiono pomnik, upamiętniający ofiary nazistowskiej zbrodni.
Kolejnym przystankiem było Muzeum i Miejsce Pamięci w Bełżcu, które istnieje od 2004 roku na miejscu dawnego obozu zagłady. Ośrodek eksterminacji w Bełżcu powstał w ramach niemieckiej nazistowskiej Akcji „Reinhardt”. W ciągu niespełna roku zamordowano tu blisko 450 tysięcy osób, przede wszystkim polskich Żydów. Wystawa stała Muzeum i Miejsca Pamięci w Bełżcu ma przybliżyć historię obozu zagłady: znajdują się tu zdjęcia, materiały audiowizualne oraz przedmioty codziennego użytku, wydobyte podczas badań archeologicznych na terenie obozu.
Następnie grupa odwiedziła Zamość i weszła do późnorenesansowej synagogi, wzniesionej na początku XVII wieku.
Dzień zakończył się wizytą we Włodawie, gdzie znajduje się zbudowana pod koniec XVIII wieku Wielka Synagoga.
Głównym punktem drugiego dnia wycieczki była wizyta w Sobiborze, gdzie znajdował się kolejny ośrodek eksterminacji ludności żydowskiej, utworzony przez nazistowskie Niemcy w ramach Akcji „Reinhardt”.
Obóz zagłady w Sobiborze został utworzony wiosną 1942 roku; w lipcu 1943 przekształcono go na obóz koncentracyjny. Został zlikwidowany pod koniec jesieni 1943 roku, niedługo po powstaniu więźniów, które zakończyło się ucieczką ok. 300 osób. Wszystkie obozowe budynki rozebrano, a pozostających więźniów zamordowano.
W 1993 roku na miejscu dawnego obozu utworzono Muzeum Byłego Obozu Zagłady. W 2012 zostało ono oddziałem Państwowego Muzeum na Majdanku, nowy budynek Muzeum i Miejsca Pamięci w Sobiborze otwarto zaś w 2020 roku. Obecnie znajduje się tam wystawa stała „SS-Sonderkommando Sobibor. Niemiecki obóz zagłady 1942–1943”, na której przedstawione są zdjęcia i dokumenty, a także przedmioty osobiste, należące do ofiar.
Po Sobiborze pracownicy MGW odwiedzili miasteczko Łęczna, gdzie znajduje się XVII-wieczna Duża Synagoga — jedna z najlepiej zachowanych synagog w województwie lubelskim.
Objazd zakończył się wizytą w Poniatowej koło Lublina, gdzie we wrześniu 1941 utworzono obóz dla więźniów radzieckich, który rok później przekształcono na obóz pracy przymusowej dla Żydów. Obóz został zlikwidowany 4 listopada 1943 roku w ramach akcji „Dożynki”: tego dnia SS-owcy zamordowali ok. 15 tysięcy osób.
