80. rocznica powstania w Sobiborze
12 października 2023 r., Muzeum Getta Warszawskiego, wraz rodzinami Ocalałych z Sobiboru, przedstawicielami władz państwowych, muzeów i innych instytucji oraz organizacji społecznych wzięło udział w uroczystościach upamiętniających 80. rocznicę powstania w Sobiborze.
Funkcjonujący od maja 1942 do listopada 1943 roku obóz zagłady w Sobiborze, był – obok Treblinki i Bełżca – jednym z trzech ośrodków zagłady utworzonych w ramach Akcji Reinhart, która służyć miała „ostatecznemu rozwiązaniu kwestii żydowskiej”. Zamordowano w nim ponad 180 tysięcy Żydów.
14 października 1943 roku w Sobiborze wybuchł zbrojny bunt. Przewodzili mu Aleksandr Peczerski rosyjski Żyd, który do obozu trafił zaledwie trzy tygodnie wcześniej, oraz Leon Feldhendler – polski Żyd, syn rabina. W chwili wybuchu powstania na terenie obozu przebywało około 550 więźniów, prawie 300 z nich udało się uciec. Wielu z nich zostało jednak zamordowanych w urządzonej przez Niemców obławie lub zginęło później. Wojnę przeżyło około 60. Podczas powstania zabito 10 Niemców i kilku ukraińskich strażników.
Po powstaniu w Sobiborze Himmler nakazał wymordowanie wszystkich pozostałych przy życiu więźniów oraz całkowitą likwidację obozu i zatarcie śladu po jego istnieniu.
Końca wojny doczekali między innymi przywódca powstania Aleksandr Peczerski oraz Thomas Blatt, autor licznych wspomnień z okresu Zagłady.
12 października 2023 r., na zaproszenie Państwowego Muzeum na Majdanku, Muzeum Getta Warszawskiego, wraz rodzinami Ocalałych z Sobiboru, przedstawicielami kilku państw, muzeów i innych instytucji oraz organizacji społecznych, wzięło udział w uroczystościach upamiętniających 80. rocznicę powstania w Sobiborze. Podczas obchodów odbyła się ekumeniczna modlitwa za pomordowanych prowadzona przez rabina Michaela Schudricha,
Marvin Raab, syn uczestniczki powstania Esther Raab, tak mówił o tragedii ocalałych więźniów: „Nie dajcie się zwieść słowom. Ci, którzy uciekli z Sobiboru, wcale nie uciekli. Nie ma ucieczki z Sobiboru. Nie ma jej dla mnie. Nie ma jej dla Polski. Nie ma jej dla Niemiec. Nie ma jej dla świata. Nawet Bóg nie może uciec z Sobiboru”.
Ambasador Izraela, Yacov Livne, w przemówieniu podkreślał konieczność przeciwstawiania się złu również dzisiaj: „Ludobójczy dżihadyści działają jak Naziści. Cywilizowany świat nie może milczeć”.
Na zakończenie obchodów złożono kwiaty przy polanie mogił wyznaczającej miejsce masowych grobów ofiar Sobiboru.
Muzeum Getta Warszawskiego reprezentowali Katarzyna Brzezińska, rzeczniczka prasowa, dr Halina Postek, kierowniczka Działu Edukacji oraz rabin Davidem Bermanem.
