O nas

Muzeum Getta Warszawskiego zostało powołane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2018 r. Naszą misją jest upowszechnianie wiedzy na temat życia codziennego, strategii przetrwania, walki i Zagłady polskich Żydów w getcie warszawskim oraz innych gettach na terenie okupowanej przez Niemców Polski. Docelową siedzibą Muzeum Getta Warszawskiego jest zespół budynków dawnego Szpitala Bersohnów i Baumanów przy ul. Siennej 60/Śliskiej 51 – wyjątkowy świadek historii Warszawy.

Przedwojenna Warszawa była największym w Europie i drugim na świecie – po Nowym Jorku – centrum żydowskiego życia. W momencie wybuchu drugiej wojny światowej mieszkało tu ok. 370 tys. Żydów, stanowiących blisko 1/3 ogółu ludności miasta. Już na początku drugiej wojny światowej ta liczba znacząco wzrosła na skutek przesiedlenia ludności z ziem włączonych do Trzeciej Rzeszy i innych miast Generalnego Gubernatorstwa. W połowie listopada 1940 r. Niemcy zamknęli bramy getta w Warszawie i odcięli zamkniętych tam ludzi od reszty miasta. Na powierzchni liczącej nieco ponad3 km2, znaleźli się Żydzi nie tylko z Warszawy alei z innych miast, również z zagranicy. Na początku 1941 r. było to już 450 tys. osób. Za opuszczenie wyznaczonego obszaru zamieszkania groziła kara śmierci, podobnie jak za pomoc udzielaną Żydom po tzw. aryjskiej stronie.

Getto warszawskie było największym gettem w okupowanej przez Niemców Europie. Od początku jego istnienia zasadniczymi problemami były: przeludnienie, zła sytuacja sanitarna, niewolnicza praca i eksploatacja ekonomiczna, co powodowało głód i choroby zakaźne. Na skutek tragicznych warunków bytowych doszło do drastycznego wzrostu śmiertelności. Do lipca 1942 r. zmarło w getcie w sumie ok. 92 tys. osób.

Wiosną 1942 r. Niemcy przystąpili do tzw. Akcji Reinhardt, której celem była systematyczna zagłada Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa. 22 lipca 1942 r. w getcie warszawskim rozpoczęła się tzw. Wielka Akcja, czyli deportacja do obozu zagłady w Treblince, gdzie w ciągu zaledwie dwóch miesięcy zgładzono blisko 300 tys. warszawskich Żydów. Na obszarze zmniejszonego getta pozostało jedynie ok. 60 tys. osób, zatrudnionych w przedsiębiorstwach produkujących na rzecz III Rzeszy lub pozostających w getcie nielegalnie.

Zrozumiawszy zamiary niemieckiego okupanta, Żydzi postanowili podjąć heroiczną walkę. 19 kwietnia 1943 r. wybuchło powstanie w getcie warszawskim. Kiedy Niemcy przystąpili do ostatecznej likwidacji getta, zostali ostrzelani przez grupy Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB) i Żydowskiego Związku Wojskowego (ŻZW). 8 maja niemieckie oddziały zniszczyły bunkier przy ul. Miłej 18, w którym ukrywało się dowództwo ŻOB wraz z jej przywódcą Mordechajem Anielewiczem. Datę tę uznaje się za symboliczny koniec powstania, chociaż sporadyczne potyczki trwały nadal. Niemcy systematycznie podpalali dom po domu. Po wysadzeniu Wielkiej Synagogi przy ulicy Tłomackie dowodzący likwidacją getta warszawskiego Jürgen Stroop napisał w raporcie do Heinricha Himmlera: „Nie ma już żydowskiej dzielnicy mieszkaniowej w Warszawie”.

Tragedia Żydów zamkniętych w warszawskim getcie, mierzących się z nieludzkimi warunkami życia, jest centralną częścią przyszłej ekspozycji Muzeum. Pragniemy pokazać zwykłych ludzi, którzy w warunkach bezprzykładnego zniewolenia starali się zachować podstawowe wartości ogólnoludzkie widoczne w życiu rodzinnym, religijnym, naukowym i kulturalnym.